წმინდა თადეოზი და წმინდა ბართლომე  ქრისტეს 12 მოციქულთაგანია,    რომლებიც ჩამოვიდნენ სომხეთში, სომეხ ხალხს უქადაგეს ქრისტიანობა, და ღირსნი გახდნენ წოდებისა - „პირველი განმანათლებელნი“.   ჯერ კიდევ    ქრისტიანობის გავრცელების პირველ პერიოდში წამებულ იქნენ სომხეთში. მოციქულების მოღვაწეობის შედეგად 301 წელს სომეხმა ხალხმა მსოფლიოში პირველმა  აღიარა ქრისტიანობა სახელმწიფო რელიგიად.
მართლაც, ამ წმინდა მოციქულთა მოღვაწეობას განსაკუთრებული  როლი ენიჭება   ორიათასწლიანი   ქრისტიანული ისტორიის მქონე ერის ცხოვრებაში,   რომელიც სავსეა დედა ეკლესიისადმი რწმენითა და მხურვალე სიყვარულით.
ყოველ წელს სომხური ეკლესია წმინდა მოციქულებისა და ჩვენი პირველი განმანათლებლების - წმინდა თადეოზისა და წმინდა ბართლომეს,  ხსენების დღეს აღნიშნავს ორმოცდაათდღიანი მარხვის მეორე კვირის წინა შაბათ დღეს.

იანუარიუსი ამ წმინდანის ლათინური სახელია, იტალიურად - კენარო. ვარაუდობენ, რომ იგი დაიბადა III   საუკუნეში, ჰყავდა მდიდარი და ცნობილი  მშობლები.   იტალიის ქალაქ ბენევენტეს ეპისკოპოსი იყო. იმპერატორ დიოკლეტიანეს დროს დააპატიმრეს და  305 წელს აწამეს.  წამების დროს წმინდანის  დაღვრილი სისხლი დღემდე ინახება ნეაპოლის  ეკლესიაში, სპეციალურ  პატარა ჭურჭელში.   
წმინდა მერკერიუსი   რომის არმიის მამაცი ჯარისკაცი  იყო. იგი მამამისივით   თაყვანს სცემდა ღმერთს. გამარჯვების საპატივცემულოდ, იმპერატორ   დეკუსმა იგი დაიბარა და უბრძანა   ტაძარში მსხვერპლის შეწირვა, რაზეც წმინდა მერკერიუსმა   უარი განაცხადა. მას ხელები შეუკრეს და  ცეცხლზე  დაწვეს, მაგრამ მეორე დღეს იგი ცოცხალი იყო და განკურნებული,  მან დაამოწმა, რომ ღმერთმა გადაარჩინა.  იმ დროს, იმპერატორმა ბრძანა ცხელი შამფურით მისი სხეულის დაწვა და თავის მოკვეთა. წმინდანი 250 წელს აწამეს.

By this feast the Armenian Apostolic Church commemorates the memory of all those saints, whose names are not included in the Church Calendar, but whose names are registered in the sacred book of the Heavenly Kingdom.

Many people have been subjected to severe torments and have been martyred during the wars for the sake of faith. Unfortunately, we do not know their names. So the Church has established this feast in the Church Calendar in order to commemorate their memory. They are persons who shed their blood for the sake of Christ and His Church.

წმინდა სტეფანე პატრიარქი დაიბადა რომში, რომლის ეპისკოპოსი იყო   254 წელს, იგი იყო რომის იმპერატორ ლუკიანეს პირველი მოწამის პატრიარქის უფროსი დიაკვანი, ამ უკანასკნელის გარდაცვალების შემდეგ მისი ადგილი დაიკავა.  იგი მამაცი და ერთგული პატრიარქი იყო, ქრისტიანთა დევნის პერიოდში ყოველთვის ამხნევებდა თავის მრევლს, რათა  ისინი  რწმენაში ურყევნი დარჩენილიყვნენ. მართლმორწმუნეთა დევნის დროს იგი ფარულად ცხოვრობდა, მაგრამ განაგრძობდა ქრისტიანობის ქადაგებას და მრავალი წარმართი მოაქცია ჭეშმარიტ სარწმუნოებაზე. მათ შორის იყო სამხედრო ტრიბუნი ნემეზიოსი, რომელმაც მას შემდეგ ცნო ქრისტეს მაცხოვარება, რაც მღვდელმთავარმა სასწაულებრივ  განკურნა მისი ასული ლუცილა. დიაკვნად ნაკურთხი ნემეზიოსი ასულთან ერთად მოწამებრივად აღესრულა - ისინი მახვილით განგმირეს. იმავე ხანებში თავი მოჰკვეთეს თორმეტ კეთილმსახურს, რომლებიც ნეტარი მღვდელმთავრის მიერ ეზიარნენ ჭეშმარიტი სარწმუნოების ნათელს. 257 წელს, წირვა-ლოცვის დროს, მეომრებმა ქრისტიანთა შორის ქადაგების დროს მიაკვლიეს მას და სიცოცხლეს გამოასალმეს.

წმინდა აკეფსიმე ეპისკოპოსი, წმინდა იოსებ ხუცესი და აითალე დიაკონი IV საუკუნეში აწამეს. წმინდა მოწამე აკეფსიმე ეპისკოპოსი სპარსეთის ქალაქ ლაესონის ეკლესიას განაგებდა. მეფე შაპუჰ მეორემ  ქრისტიანი ღმრთისმსახურების დროს მოძებნა და მისი სიკვდილით დასჯა ბრძანა. შეიპყრეს ეპისკოპოსი აკეფსიმე, რომელიც იმ დროს ოთხმოცი წლის მოხუცი იყო. გადმოგვცემენ, რომ, როცა ნეტარი დააკავეს, ერთმა ნაცნობმა მოახერხა, მას მიახლოებოდა და წასჩურჩულა, დაებარებინა, თუ ვის უტოვებდა სახლს. წმიდანმა უპასუხა: „ჩემო მეგობარო, უცნაური და უგნური საქმეა ამ მწირ ნაგებობაზე ზრუნვა მაშინ, როცა ზეცათა მეუფე მიბრძანებს გადასახლებას დიდების სახლში, რომელ არს ცათა შინა“. უფლის რჩეული ქალაქ არბელაში მზის კერპის ქურუმის სამსჯავროზე წარადგინეს. ნეტარმა უარი განაცხადა სპარსთა ღვთაებებისთვის მსხვერპლის შეწირვაზე, რისთვისაც სასტიკად სცემეს და საპყრობილეში ჩააგდეს. მეორე დღეს, სასტიკი წამების შემდეგ, მასთან გამოამწყვდიეს სამოცდაათი წლის ხუცესი იოსები და დიაკონი აითალეც. სამი წელი იტანჯებოდნენ წმიდანები ტყვეობაში.

არბელას მახლობლად მდებარე მზის ტაძარში მისულმა მეფე საპორმა სამი წმინდა მარტვილის ნახვა ისურვა. დაუძლურებულნი, წყლულებით სხეულდაფარულნი წარდგნენ წმიდანები მეფის წინაშე, მაგრამ კვლავ მხნედ აღიარეს ქრისტე და წარმართული ღვთაებების თაყვანისცემაზე მტკიცე უარი განაცხადეს. მაშინ წმინდა ეპისკოპოსს თავი მოჰკვეთეს, მღვდელი და დიაკონი კი ქალაქში გაიყვანეს ქვებით ჩასაქოლად.
წმინდა პლატონი დაიბადა ღრმად მორწმუნე ქრისტიანთა ოჯახში, ანკვირიაში.   საზრდოობდა და აღიზარდა   სახარების მცნებებით.  ადრეული ასაკიდან  დაკარგა მშობლები, გაყიდა თავისი ქონება, ფული დაურიგა ღარიბებსა და გაჭირვებულებს და თავი მიუძღვნა ღვთის სიტყვის გავრცელებას. ქრისტიანობის ქადაგებისთვის დააპატიმრეს და აწამეს. მოსამართლემ ვერაფრით ვერ შეძლო მისი დარწმუნება, რომ უარი ეთქვა ქრისტიანობაზე და კერპებისთვის მსხვერპლი შეეწირა, იგი აწამეს და თავი მოჰკვეთეს IV საუკუნის პირველ მეოთხედში.

წმინდა მიტროპანე პატრიარქი იმპერატორ პრობუსის ვაჟი იყო.    ეპისკოპოსად ხელდასხმულ იქნა ბიზანტიის ეპისკოპოსის ტიტოს მიერ, შემდეგ   შეცვალა იგი.    მას ბრწყინვალე  რეპუტაცია ჰქონდა, რამაც   იმოქმედა   კონსტანტინე დიდის გადაწყვეტილებაზე ახალადაშენებული დედაქალაქის ადგილმდებარეობის განსაზღვრის დროს. იმავე იმპერატორმა იგი კონსტანტინეპოლის პირველ  ეპისკოპოსად დანიშნა. ხანდაზმულობის გამო  იგი 325 წელს ვერ დაესწრო ნიკეის პირველ მსოფლიო საეკლესიო კრებას, თავის მაგივრად გაგზავნა ალექსანდრე, რომელმაც შემდგომში მისი ადგილი დაიკავა.    გარდაიცვალა მშვიდი სიკვდილით, 326 წელს.  
 
წმინდა  ალექსანდრე პატრიარქმა ეპისკოპოსობის ტახტზე შეცვალა წმინდა მიტროპანე. გადმოცემის თანახმად, იგი ეპისკოპოსად ხელდასხმულ იქნა ნიკეის პირველ მსოფლიო საეკლესიო კრების მონაწილე პატრიარქთა მიერ, როდესაც ისინი იმპერატორის მიწვევით მონაწილეობდნენ მისი წინამორბედის დაკრძალვაზე. წმინდა   ალექსანდრე დაესწრო ქრისტიანული ეკლესიის პირველ მსოფლიო კრებას.   იყო სამართლიანი და მტკიცე რწმენის მქონე პატრიარქი, რომელიც მთელი თავისი ცხოვრების განმავლობაში  ებრძოდა არიანელებს და წარმართ ფილოსოფოსებს. საეკლესიო გადმოცემა მოწმობს, რომ მისი და წმინდა იაკობ პატრიარქის ლოცვის წყალობით, არიოსმა სასტიკი სიკვდილით   დაასრულა ცხოვრება.  
წმინდა პავლე აღმსარებელი  პატრიარქი დაიბადა სელანიკში, იყო  ღვთისმოსავი, ღვთისმოშიში და ბიბლიის შესანიშნავი მცოდნე. იგი პატრიარქად აირჩიეს  კონსტანტინეპოლის  პატრიარქის წმინდა ალექსანდრე შემდეგ. არიანელთა წინააღმდეგ მკაცრი პოზიციის გამო იგი გადაასახლეს, 338 წელს  დაბრუნდა  კონსტანტინეპოლში. იგი სამჯერ იქნა გადასახლებული. ბოლო გადასახლებაში იყო სომხეთის ქალაქ კოქსინში, სადაც, როდესაც პატრიარქი საღვთო ლიტურგიას აღასრულებდა, არიანელები ტაძარში შეიჭრნენ და წმინდანი ომოფორით მოახრჩვეს. ეს მოხდა 350 წელს. 381 წელს წმინდა იმპერატორმა თეოდოსი დიდმა   ნეტარი აღმსარებლის უხრწნელი ნაწილები პატივით გადააბრძანა კონსტანტინეპოლში. 1326 წელს სიწმინდე ვენეციაში გადაასვენეს.  
წმინდა მარკიანე და წმინდა მარტინე მწიგნობრები კონსტანტინეპოლის საპატრიარქოში მსახურობდნენ, იყვნენ ნოტარიუსები, ეხმარებოდნენ პატრიარქს წმინდა პავლე აღმსარებელს. მწიგნობრებმა პატრიარქის  გარდაცვალების ამბავი მთელს ერში   გაავრცელეს, წმინდა პავლე პატრიარქის გარდაცვალების მიზეზად კი არიანელებს ასახელებდნენ. რომ გაეჩუმებინათ, ქალაქის არიანელი ეპარქის ბრძანებით, 350 წელს   თავი მოჰკვეთეს მათ.

სომხური ეკლესიის სწავლების მიხედვით, ანგელოზი მუდმივმოძრავი, უსქესო, უკვდავი,  გონიერი არსებაა, გამოხატავს ღვთის ნებას და აქვს არაადამიანური შესაძლებლობა და გონიერება. ანგელოზები მომსახურე სულები არიან, ზეციური არსებები, მაგრამ მონაწილეობენ ამქვეყნიური ცხოვრების მსვლელობაში, მოღვაწეობენ დროსა და სივრცეში მცხოვრები ადამიანისათვის. ანგელოზებს უწოდებენ ასევე უფლის   წარმოგზავნილებს, რომლებიც ასრულებენ უფლის  ნებას. ბიბლია მოწმობს, რომ ისინი მრავალრიცხოვანნი არიან.  დიონისე არისპაგელის თანახმად, ბიბლიაში მოხსენიებულია ანგელოზთა 9 დასი: სერაბიმნი, ქერუბიმნი, საყდარნი,
უფლებანი, ძალნი, ხელმწიფებანი, მთავრობანი (საწყისნი), მთავარანგელოზნი და ანგელოზნი.
სახელი გაბრიელი  ნიშნავს   სიმტკიცეს (ძალი) ღვთისა (დან. 8, 16; ლკ. 1, 26) - ღვთის საიდუმლოს კეთილი მაცნე, უფლის ყოვლადძლიერების მახარებელი და მსახურია. ხატებზე გაბრიელ მთავარანგელოზს გამოსახავენ სამოთხის რტოთი, რომელიც ყოვლადწმინდა ქალწულს მიართვა, ხშირად მას ხელში ცეცხლოვანი ლამპარი უჭირავს.
სახელი მიქაელი ებრაულად ნიშნავს: „რომელი ვითარცა ღმერთი“ - მძლეველი ყველა ბოროტი ძალისა. მიქაელ მთავარანგელოზისადმი ლოცულობენ დემონურ ცთუნებათა დროს.  დადგენილია ანგელოზთა დასის მთავრად. მიქაელ მთავარანგელოზის სახელი ოთხჯერაა მოხსენიებული ბიბლიაში (დანიელი 10:13, 11:1, იუდა, 1:9, გამოცხ. 11:7).

წმინდა მელიტონ ეპისკოპოსი († 381) დაიბადა მცირე ჰაიქის ქალაქ მელიტინეში.   358 წელს გახდა მცირე ჰაიქის ქალაქ სებასტიის ეპისკოპოსი,   ხოლო 360 წელს   არჩეულ იქნა ანტიოქიის პატრიარქად. იგი ყოველთვის თავს იკავებდა   თეოლოგიური დისკუსიებისაგან   და ხალხი მისგან მოელოდა, რომ იგი შეძლებდა  რელიგიური დავის გამო დაქუცმაცებულ   ქალაქ ანტიოქიაში მშვიდობის დამყარებას. ნამდვილად, მას შესწევდა უნარი ქალაქის მოსახლეობის გულის მოგებისა.    მაგრამ  არიანელ იმპერატორ კონსტანტინეს  მიერ ორგანიზებულ ანტიოქიის კრებაზე ამხელენ მის  მართლმადიდებლობას და გადაასახლებენ. მელიტოს პატრიარქის კალამს ეკუთვნის თეოლოგიური ნაშრომი „რწმენის თხზვა“, რომელიც უამრავ დაბნეულს დაეხმარა დაბრუნებოდა ჭეშმარიტ სარწმუნოებას. წმინდანმა მონაწილეობა მიიღო  381 წლის კონსტანტინოპოლის მეორე მსოფლიო საეკლესიო კრებაში, თავმჯდომარეობდა მას, მაგრამ კრების დასრულებამდე გარდაიცვალა.   
წმინდა მინა  († 304)  ეროვნებით  ეგვიპტელი ოფიცერი იყო რომის არმიაში. როცა იხილა მის გარშემო არსებული სიბილწე,  უსამართლობა და ბოროტება,   გადაწყვიტა განდგომოდა ამქვეყნიურ ცხოვრებას, დასახლდა ფრუგიის მთებში. ერთ-ერთ  წარმართულ დღესასწაულზე ჩამოვიდა ხალხთან,  დაგმო   წარმართული კერპები, იქადაგა ქრისტიანული სარწმუნოება. რის გამოც იგი აწამეს და  თავი მოჰკვეთეს.
სპარსული წარმოშობის წმინდა მელიტოსი ქრისტიანი ჯარისკაცი იყო სპარსეთის ჯარში. მან უარი თქვა სამხედრო სამსახურზე, აკურთხეს  ქალაქ ბითრაზანის    ეპისკოპოსად. არაერთხელ იქნა დევნილი კერპთაყვანისმცემლების მიერ, მაგრამ აგრძელებდა მქადაგებლობით საქმიანობას და მიაღწია სპარსეთის დედაქალაქ ტიზბონამდე. აქ მან უარი განაცხადა მზის თაყვანისცემაზე და წამებულ იქნა   სპარსეთის მეფე შაპუჰის (331-378) მეფობის დროს, მასთან ერთად მოწამებრივი გვირგვინი დაიდგეს მღვდელმოწამე ბურამ და წმინდა შინუ დიაკონმა.

წმინდა დემეტრე დაიბადა სპარსეთში,  ცხოვრობდა კონსტანტინე დიდის  მეფობის პერიოდში, თაყვანს სცემდა ქრისტეს და განცალკევდა მწბინის მონასტერში,    შუამდინარეთში,  მოგვიანებით კი გადავიდა თეოდოსიპოლის მონასტერში, სადაც იგი ხელდასხმულ იქნა დიაკვნად.
არ დაეთანხმა არქიმანდრიტის განზრახვას მის მღვდლად აღკვეცაზე, თავი არ მიაჩნდა ამ ხარისხისათვის ღირსად,  განცალკევდა და ცხოვრობდა მდინარე ევფრატთან ახლოს მდებარე ერთ მიტოვებულ გამოქვაბულში. იმპერატორი იულიანე განდგომილი სპარსეთთან საბრძოლველად მიემართებოდა და დემეტრეს გამოქვაბულთან გავლის დროს   შესასვლელთან დაინახა უამრავი ადამიანი, რომლებიც ელოდნენ განკურნებას. მან ბრძანა გამოქვაბულის შესასვლელის ქვებით ამოქოლვა. იქ იმყოფებოდნენ წმინდანი და მისი ორი მოწაფე.   
შემდგომში წამებულთა სასწაულმოქმედი  წმინდა ნაწილები გამოაბრძანეს გამოქვაბულიდან.
წმინდა ბასილი  მღვდელი   წამებულ იქნა    362 წელს იმპერატორ იულიანე განდგომილის მიერ. წმინდა ბასილმა დაადანაშაულა იმპერატორი ქრისტეს უარყოფისათვის. ამ უკანასკნელი ბრძანა ყოველ დღე წამებულის კანიდან ოთხი ნაჭრის მოჭრა. ბოლოს მისი წამებული სხეული აგიზგიზებული რკინებით განგმირეს.

წმინდა გური და წმინდა სამუნა  ორი ედესელი  მღვდელია. იმპერატორ დიოკლეტიანეს (284-305) დროს  ისინი, როგორც ქრისტიანები, დააპატიმრეს, მიიყვანეს ქალაქის  მოსამართლესთან და უბრძანეს კერპებისა  და იმპერატორის სურათის წინ თაყვანის ცემა. მათ უარი განაცხადეს, რის გამოც თავი  მოჰკვეთეს    IV საუკუნეში.
დიაკვანი წმინდა აბიბი მსახურობდა  ედესის ეკლესიაში, IV საუკუნის დასაწყისში. ქრისტიანთა დევნის დროს ის დადიოდა   სოფლებში, ქადაგებდა ღვთის სიტყვას და ამხნევებდა მათ, ვისაც დევნიდნენ. ამის შესახებ გაიგო   იმპერატორმა ლიკიანემ, ბრძანა მისი დაპატიმრება. მას ქრისტეს რწმენაზე უარი ვერ ათქმევინეს, ამის შემდეგ  მოსამართლემ  მისი ცეცხლზე დაწვის ბრძანება გასცა.   წმინდანმა ილოცა, მერე ცეცხლში ჩავარდა და 312 წელს აღასრულა სიცოცხლე.  
დიოკლეტიანეს დევნის პერიოდში სასულიერო პირი სახელად რომანოზი დააპატიმრეს და აწამეს თავისი რწმენის გამო. მან მოსამართლეს უთხრა, გაეჩერებინათ რომელიმე ბავშვი და ეკითხათ, რომელი იყო უფრო სწორი - ერთი ღმერთის თაყვანისცემა, თუ მრავლისა. ასეც მოიქცნენ, ერთ გამვლელ ბავშვს ჰკითხეს, მან კი უპასუხა, ღმერთი ერთი უნდა იყოსო. ეს შემთხვევა მოხდა 304  წელს.
წმინდა ჯარისკაცი იუსტინე დიოკლეტიანე იმპერატორის დროს აწამეს. იგი იყო სამხედრო, იმპერატორის ახლობელი, ქრისტეს რწმენის გამო კისერზე ქვა ჩამოკიდეს და წყალში ჩაძირეს.

გადმოცემის თანახმად, სანამ იესო ქრისტეს მიმდევარი გახდებოდა, წმინდა ანდრია    იყო წმინდა იოანე ნათლისმცემლის მოწაფე. ანდრია პირველწოდებული იყო იესოს პირველი მოწაფე (მათ.4:18). თავიდან მოციქული ქადაგებდა იუდეას სამარიაში, ასევე ღაზაში. ღაზადან გადავიდა პალესტინის ქალაქ ლიდაში, შემდგომ გადავიდა ანტიოქიაში და იქედან ედესაში. უკანასკნელი ქალაქი, სადაც მოციქულმა იქადაგა, ქალაქი პატრა (საბერძნეთი) იყო, წმიდანის ლოცვით ამ ქალაქში უამრავი ადამიანი განიკურნა და მოექცა ქრისტეს სჯულზე, მაგრამ ქალაქის თავი   კვლავ ერთგული რჩებოდა ცრუ ღვთაებისა. უღმრთო ხელისუფალმა ბრძანა, ჯვარს ეცვათ უფლის რჩეული. სიკვდილის წინ წმინდა ანდრიამ დალოცა მის წინ შეკრებილი მორწმუნეები და მიაბარა თავისი ნეტარი სული ღმერთს.   
ფილიპე მოციქული,   თორმეტ მოციქულთაგანია, წარმოშობით გალილეის ქალაქ ბეთსაიდიდან იყო. წმინდა მოციქულის იოანე ნათლისმცემლის თანამემამულე  და  მოწაფე. ქადაგებდა მცირე აზიაში და როდესაც მოციქული ფრიგიაში, ქალაქ იერაპოლში ჩავიდა, იქ წარმართებმა აწამეს. ფილიპე მოციქული ჯვარზე აღესრულა.  
სომხური სამოციქულო ეკლესია წმინდა ანდრია და წმინდა ფილიპე მოციქულთა ხსენების დღეს აღნიშნავს ჯვართამაღლების მეცხრე კვირის მომდევნო შაბათ დღეს.

ჰისნაკი ორმოცდაათდღიანი მარხვის პერიოდია, რომელიც წინ უძღვის ქრისტეს შობის ბრწყინვალე დღესასწაულს. „ჰისნაკაც ბარეკენდანი“ 7 დღის მოძრაობით აღინიშნება 15 ნოემბრიდან 21 ნოემბრამდე. წელს 15 ნოემბერს.

მარიამი სამი წლის გახდა და დაუდგა ჟამი მშობლებთან განშორებისა. წმინდა იოაკიმესა და წმინდა ანას კარგად ახსოვდათ მთავარანგელოზის ნათქვამი და გადაწყვიტეს, საზეიმოდ, როგორც მესიის დედას ეკადრებოდა, მიეყვანათ ტაძრად მხოლოდშობილი, სადაც რჩება გათხოვებამდე.   

დღესასწაულის დამტკიცება უკავშირდება იმ ტაძარს, რომელიც  ააშენა იუსტინიანე იმპერატორმა ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის საპატივცემულოდ ძველი ებრაული ტაძრის ადგილზე, მორიას. ტაძრის კურთხევა გაიმართა  543 წლის 21 ნოემბერს. 638 წელს  იუსტინიანეს მიერ აგებული ტაძარი გადაკეთდა მუსსლიმურ  მეჩეთად, და  მას შემდეგ    დღესასწაული გავრცელდა მთელ ქრისტიანულ სამყაროში. წმინდა მარიამის ტაძრად მიყვანების დღესასწაული სომხურ ეკლესიაში აღინიშნება XVIII საუკუნიდან. დღესასწაული სომხური სამოციქულო ეკლესიის ერთ-ერთი უძრავი დღესასწაულია.

წმინდა იულიანესა და წმინდა ვასილიას სახელით ბევრი წმინდანია სადღესასწაულო კალენდრებში. სომხურ სადღესასწაულო კალენდარში მოხსენიებული ქალწულები   ქალაქ ნიკომიდიიდან არიან. იულიანემ († 304) ბავშვობიდან თავი მიუძღვნა სარწმუნოებას.  იმპერატორ დიოკლეტიანეს დევნის დღეებში არ მიიღო ახალგაზრდა წარმართი კაცის  ქორწინების წინადადება. იგი გადაიყვანეს სასამართლოში. სასტიკი წამების შემდეგ წმინდანი წაიყვანეს დასაწვავად, მაგრამ ამ დროს კოცონი თავისით ჩაქრა. ეს გახდა იმის მიზეზი, რომ დამსწრეთაგან მრავალი კაცი მოიქცა და ადგილზევე ეწამა. იულიანეს თავს კვეთენ 309 წელს,  ამ დროს იგი იყო 19 წლის.
წმინდა ვასილია († 303)   ცხრა წლის გოგონა იყო, როდესაც   იმპერატორ დიოკლეტიანეს  დევნის პერიოდში  უამრავი ტანჯვა გადაიტანა და ცოცხალი გადარჩა, რის შედეგად  მოსამართლემაც აღიარა ქრისტიანობა.   309 წელს დაასრულა ნეტარი ცხოვრება.   
სომხური სამოციქულო ეკლესია წმინდა იულიანესა და წმინდა ვასილიას ხსენების დღეს აღნიშნავს ორმოცდაათდღიანი მარხვის პირველი კვირის მომდევნო ორშაბათს.

ანტიოქიის მღვდელი ლუკიანე ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა  III საუკუნის ბოლოს  და IV საუკუნის დასაწყისში.  მშობლების გარდაცვალების შემდეგ   მამის ქონება ღარიბებს დაურიგა და თავი მთლიანად ბიბლიის შესწავლას მიუძღვნა. არსებობს მოსაზრება, რომ ახალი აღთქმა ლუკიანეს კორექტირებულია.
ანტიოქიაში სასულიერო სკოლა დააარსა, მაგრამ მაქსიმინუსის დევნის დროს    იგი დააპატიმრეს და გადაასახლეს ნიკომიდიაში,   ციხეში იმყოფებოდა ცხრა წლის განმავლობაში, 312 წელს კი თავი  მოჰკვეთეს.
წმინდა ტარაქო, წმინდა პრობო და წმინდა ანდრონიკე  ჯარისკაცები  განუყრელი მეგობრები იყვნენ. მათაც დევნიდნენ იმპერატორ დიოკლეტიანეს დროს ქრისტეს რწმენის მიმდევრობისათვის, ისინი დააკავეს და აწამეს ქალაქ ტარსონსა და ანაბარზაში.  მათ თავი მოჰკვეთეს   ქალაქ ანაბარზაში  304 წელს.
წმინდა ონისიმე   გაქცეული მონა იყო. ის რომში დაიჭირეს და ციხეში ჩასვეს, სადაც მან გაიცნო   პავლე მოციქული, მისი ხელით მოინათლა. წმინდა პავლე მოციქული მას წერილს აძლევს, რითაც ონისიმე ყოფილი   ბატონისგან პატიებას და თავისუფლებას იღებს. წმინდა ონისიმე    ყველგან დაყვება წმინდა პავლეს, მისი სიკვდილის შემდეგ კი ქადაგებს ესპანეთში, საბერძნეთსა და მცირე აზიაში. ღრმა მოხუცებულობის ასაკში   ხელდასხმულ იქნა ეპისკოპოსად, ტრაიანეს დევნის დროს იგი დააპატიმრეს, ქვებით ჩაქოლეს და თავი მოჰკვეთეს.

პატრიარქი წმინდა კლემენტი პირველია "სამოციქულო მამებს" შორის, რომლის ნაწერებიდან ვიგებთ  ჩვენი წელთაღრიცხვის  I-II საუკუნეების ქრისტიანული ტრადიციების,   ღვთისმეტყველების და ეკლესიის ისტორიის    შესახებ. წმინდა კლემენტი რომში   შეხვდა წმინდა პეტრე მოციქულს, რომლის ქადაგების შედეგად  მოინათლა, ხელდასხმულ იქნა და   92 წელს  გახდა რომის ეპისკოპოსი.
ტავრომენელი ეპისკოპოსი  წმინდა ბაგრატი სიველიის განმანათლებელია. იყო   პეტრე მოციქულის მოწაფე, ვის მიერაც ხელდასხმულ იქნა და გაიგზავნა სიველიაში.  იგი გახდა ქალაქ ტავრომენეს  ეპისკოპოსი  და მისი ქადაგების წყალობით  გაუქმდა  კერპთაყვანისმცემლობა, მაგრამ ქალაქის ერთმა დიდგვაროვანმა, რომელიც თავგამოდებული კერპთაყვანისმცემელი იყო,  ლოცვის დროს მოკლა იგი. ქალაქის მთავარმა  დასაჯა ბოროტმოქმედი, წმინდანის სხეული კი დიდი პატივით დაასვენეს კიდობანში, რომ  ყველას მფარველი და დამხმარე ყოფილიყო.
სომხური სამოციქულო ეკლესია წმინდა კლემენტ პატრიარქისა და წმინდა ბაგრატ ტავრომენელი ეპისკოპოსის ხსენების დღეს აღნიშნავს ორმოცდაათდღიანი მარხვის პირველი კვირა დღის მომდევნო ხუთშაბათს.