Հիմնական գործիքները, որի վրա հիմնվում է կրոնական համայնքների Եվրոպական ինտեգրման գործընթացը՝ Մարդու իրավունքների Համընդհանուր Հռչակագրի 18-րդ հոդվածն է, Քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքների մասին միջազգային դաշնագիրը, Կրոնի և հավատքի հիման վրա բոլոր ձևերի անհանդուրժողականության և խտրականության վերացման մասին հռչակագիրը:

Ուստի վերոհիշյալ պարտավորությունները ստանձնած յուրաքանչյուր պետություն պարտավորվում է ապահովել, որ իր սահմանադրական և օրենսդրական համակարգերը տրամադրեն կրոնի կամ հավատքի ազատության համապատասխան և արդյունավետ երաշխիքներ բոլորին՝ առանց տարբերության, տրամադրելով արդարադատության և արդյունավետ միջոցների հասանելիություն այն դեպքերում, երբ խախտվում է կրոնի կամ հավատքի ազատությունը կամ մարդու ազատ կրոնին դավանելու, այդ թվում մարդու կրոնի փոփոխության իրավունքը:

Հաշվի առնելով այն իրողությունը, որ կրոնական կազմակերպությունների և խմբերի հասարակական ինտեգրման գործընթացը ձեռք է բերում որոշակի առանձնահատկություններ, և այդ առանձնահատկությունները էականորեն տարբերվում են արևմտյան՝ թե՛ եվրոպական, թե՛ ամերիկյան միջավայրում կրոնական միավորումների տեղայնացման յուրահատկություններից, իսկ Վրաստանում կրոնական խնդիրների կարգավորման պետական գործառույթների առջև կան բազմաթիվ մարտահրավերներ և խնդիրներ, առկա է ժողովրդագրական և կրոնական կազմակերպությունների բազմազանություն՝ կրոնական խմբերի՝ հասարակության մեջ առավել սահուն ինտեգրման, կրոնական հանդուրժողականության խրախուսման, ինչպես նաև կրոնական կազմակերպությունների գործունեության դրական և բացասական կողմերի լուսաբանման հիմնահարցեր: Ուստի այստեղ կարևորագույն դեր ունեն ԶԼՄ-ները, որոնք կարող են իրականացնել կարևորագույն գործառույթ հասարակության լայն շերտերում առավել խորացնլով կրոնական կազմակերպությունների պատմության, դավանանքի, կառուցվածքի, գործունեության առանձնահատկությունների, կրոնի ոլորտի ազգային և միջազգային օրենսդրության և իրավական դաշտի մասին տեղեկատվությունը:

Մեջբերում կատարելով 2013 թ. Կրոնի ու հավատքի մասին տարածաշրջանային համաժողովի փորձագետների արտահայտած կարծիքներից՝ հիմնախնդիրները, որոնք առկա են Վրաստանում և խոչընդոտում են այլ կրոնական համայնքների և եկեղեցիների հավասար իրավունքների հաստատմանը և այն դերակատարմանը, որը կնպաստի Եվրոպական ինտեգրման գործընթացին, օրենսդրական մակարդակով հետևյալն է.

1. Կրոնական միավորումները օգտվում են ոչ հավասար հարկային ռեժիմից, հարկավոր է բոլոր կրոնական համայնքներին տալ հավասար հարկային ու մաքսային արտոնություններ:

2. Ֆինանսավորումը, որ կառավարության կողմից հատկացվում է կրոնական կառույցներին, խորհրդարային ժամանակաշրջանում առգրավված եկեղեցիների և գույքի նյութական վնասի փոխհատուցման դիմաց՝ իրականացվում է ոչ համաչափ:

3. Պետությունը սահմանադրական համաձայնության հիման վրա ստանձնել է պարտականություն խորհրդային ժամանակաշրջանում բռնագրավված գույքը հետ վերադարձնել, սակայն մինչ օրս կրոնական միավորումներին, որևէ գույք չի վերադարձրել: Հայ Առաքելական Եկեղեցին, Կաթոլիկական Եկեղեցին, Լութերական եկեղեցին, մուսուլմանական թեմը և հուդդայական թեմը տարիների ընթացքում անարդյունք պահանջում են պետության կողմից յուրացված գույքը (տաճարները) հետ վերադարձնել: Դրա հետ միասին, հիմնախնդիրը չլուծվելու պատճառով, տաճարները, որոնք ներկայացնում են պատմական հուշարձաններ, փլվում են կամ նպատակաուղղված փոփոխվում է դրանց արտաքին տեսքը:

4. Իրավապահների կողմից արձագանքելու հարցը - Տարիների ընթացքում իրավապահները չեն ցուցաբերել պատշաճ արձագանք կրոնական անհանդուրժողականության հիման վրա առաջացած հանցանքի նկատմամբ:

5. Հանրային կրթությունը և կրոնական խտրականությունը - չնայած այն բանին, որ ընդհանուր կրթության մասին օրենքը արգելում է խտրականությունը, պրոզելիտիզմը, ինդիքրինացիան և կրոնական տարբերանշանների ոչ ակադեմիական նպատակով ցուցադրումը, հանրային դպրոցները այս տեսանկյունից չեն դիմանում ոչ մի տեսակ քննադատության:

Ատելության լեզու - ամենահրատապ հիմնախնդիրներից մեկը անհանդուրժողական վերաբերմունքի արտահայտությունն է մեդիայում հանրային ֆիգուրների, հոգևոր դեմքերի և քաղաքագետների կողմից: Կրոնական միավորումների գործունեությունը հաճախ լուսաբանվում է կարծրատիպորեն կամ ընդհանրապես չի լուսաբանվում՝ այս միտումը առանձնապես բնորոշ է ազգային հեռուստալրատվամիջոցներին:

Ցավոք վերոնշված հիմնախնդիրները դեռևս իրենց լուծումը չեն գտել և շարունակվում են դրանց հետ կապված խնդիրները:  

Կրոնական համայնքների Եվրոպական ինտեգրման գործընթացում, մենք խնդիր ունենք նաև հասարակության հետ: Հասարակությունը խտրական է և բավարար գիտելիքներ չունի իր կողքին գտնվող կրոնական այլ համայնքների մասին, դեռ առկա է ազգայնական վերաբերմունքը և այս դեպքում դա երբեմն ոչ թե պետության, այլ հասարակության խնդիրն է: Փոքրամասնություն կազմող խմբերը կրոնական կառույցներն ու համայնքները, ընդհանուր հասարակության կողմից և իրենց համայնքի շրջանակներում ենթարկվում են երբեմն չգիտակցված ճնշման: Փոքրամասնությունների երեխաները և երիտասարդները կարող են ենթարկվել կրկնակի խտրականության. մի կողմից նրանք խոցելի են, կարող են հեշտությամբ հայտնվել խտրականության և խարանի թիրախում, մյուս կողմից փոքրամասնություններին հատուկ մեկուսացվածությունը խորացնում է այդ խտրականությունը: Ուստի պետությունը կարող է կրոնական համայնքներին և եկեղեցիներին տալ այնպիսի դերակատարում, որ կրթության և կրթական ֆորմալ ու ոչ ֆորմալ մոտեցումների զարգացման միջոցով կարողանա նպաստել մարդու իրավունքների և արժանապատվության արժեքների ընկալման ձևավորմանը:

Հանդուրժողականություն և արդարության գործոնը կարող է լավագույն գործիք լինել կրոնական գործիչների ձեռքին, որոնք ոչ միայն կխոսեն և կտարածեն եվրոպական արժեքները, այլև այն կհամակցեն իրենց և Վրաստանի պատամամշակութային ժառանգության հետ:

Պետությունը կրոնական կառույցների և համայնքների դերակատարման բարձրացմամբ (ինչը տրված է Վրաց Ուղղափառ Եկեղեցուն) կարող է նպաստել կրոնական անհանդուրժողականության դեմ պայքարի հետագա միջոցների պլանավորման և փոքրամասնությունների իրավունքների պաշտպանության ապահովմանը, ինչն էլ կհեշտացնի Եվրոպական ինտեգրումը:

Վրաստան - Եվրոմիություն հեռանկարների լավագույն օրինակ կարող է լինել Արևելյան Եվրոպայի փորձը: Լինելով բազմազգ և բազմակրոն երկիր՝ Վրաստանը պետք է փորձի հավասարաապես օգտակար լինել կրոնական համայնքների զարգացմանը Վրաստանում: Հավասարության և արդարության հարցը՝ կրոնական համայնքների և եկեղեցիների հանդեպ շարունակում է առանցքային կարևորություն ունենալ Վրաստանում: Թեպետ, ողջունելի և գնահատելի է կառավարության կողմից այն քայլը, որ 2014 թ. Վրաստանի կառավարության որոշմամբ մասնակի փոխհատուցում է տրվում կրոնական չորս համայնքներին, սակայն այդպես էլ չի լուծվում կրոնական կառույցների վերադարձը օրինական տերերին, ինչպես նաև խորհրդային տարիներին բռնագրավված և այսօր դեռևս կանգուն եկեղեցիների վերադարձի հարցը: Սա ևս կարող է Եվրոինտեգրման խոչընդոտներից մեկը հանդիսանալ, քանի որ Եվրոմիության երկրներում վաղուց լուծվել են ռեստիտուցիայի հարցերը և շարունակվում է նյութական օժանդակության հատկացումը կրոնական համայնքներին: Այդպիսի լավագույն օրինակներից է Ռումինիան:

Հաշվի առնելով վերոնշյալ խնդրների շարունակական բնույթը՝ կրոնական հանդուրժողականության և նրա առջև ծառացած մարտահրավերները, պետք է շարունակվեն բաց քննարկումները, հավասարության սկզբունքով առաջնորդվելով՝ հեշտացվեն Եվրոմիության հետ ինտեգրումը: Իսկ դրա երաշխավորողը մեզնից յուրաքանչյուրի և Վրաստան պետության այն կառուցողական քայլերն են լինելու, որի շնորհիվ կրոնական փոքրամասնությունների և համայնքների ազատության նկատմամբ ունեցած հարգանքի և հավասարության ապահովմամբ կվերացվեն վերջիններիս նկատմամբ անհավասարությունը, ազատության սահմանափակումները և կբացառվեն բևեռացումները: